Μαρτάκι – Γιατί φοράμε το παραδοσιακό ασπροκόκκινο βραχιολάκι;

Ο μήνας Μάρτιος είναι ο πρώτος μήνας της άνοιξης. Είναι ένας άστατος μήνας, που άλλες μέρες του είναι κρύες και χειμωνιάτικες και άλλες ζεστές και ηλιόλουστες.

Για αυτό, την πρώτη του μήνα, οι μητέρες βάζουν το «μαρτάκι», το παραδοσιακό πλεκτό βραχιολάκι από κόκκινη και άσπρη κλωστή στα παιδιά τους, για να μην καεί το πρόσωπό τους από το σκληρό «πρώτο» ήλιο του Μαρτίου, αφού η ευαίσθητη επιδερμίδα τους έχει ξεσυνηθίσει στον ήλιο όλους τους βροχερούς μήνες του χειμώνα.

Σε κάποιες άλλες περιοχές, δένουν τον «Μάρτη», στο δάχτυλο του ποδιού για να μη σκοντάφτει, κυριολεκτικά ή μεταφορικά, αυτός που το φοράει.

Το βραχιολάκι αυτό, το βγάζουν από το χέρι τους στο τέλος του μήνα και το αφήνουν πάνω στις τριανταφυλλιές, έτσι ώστε τα μάγουλα των παιδιών να γίνουν κόκκινα όπως τα τριαντάφυλλα! Μετά, το «μαρτάκι», θα το πάρουν τα χελιδόνια που μόλις έφτασαν, για να στερεώσουν την νέα τους φωλιά. Σε άλλες περιοχές το φορούν ως την Ανάσταση, οπότε και το δένουν στις λαμπάδες της Λαμπρής για να καεί μαζί τους.

Το έθιμο να πιάνεις τον «Μάρτη», φορώντας «μαρτάκι», είναι ένα βαλκανικό έθιμο που έχει τις ρίζες του στην Αρχαία Ελλάδα και στα Ελευσίνια Μυστήρια. Οι απόγονοι του μυθικού Κρόκωνα, του πρώτου κάτοικου της περιοχής γύρω από την Ιερά Οδό, είχαν το προνόμιο να δένουν μια πορφυρή κορδέλα, την Κρόκη, στο δεξί χέρι και το αριστερό πόδι των μυστών των Ελευσίνιων Μυστηρίων. Όταν η πομπή των μυστών και όσων την ακολουθούσαν, έφτανε στη γέφυρα του Ελευσινιακού Κηφισού, συνέβαινε η περίφημη «Κρόκωση», όπου μια ομάδα ανθρώπων με καλυμμένα κεφάλια, κάτι σαν κουκουλοφόροι, έβριζαν και χλεύαζαν τους άρχοντες που ακολουθούσαν την πομπή, οι οποίοι απλά περνούσαν με σκυμμένο το κεφάλι. Αυτό το γεγονός δημιουργούσε ευθυμία και χαμόγελα μεταξύ των απλών πολιτών. Το έθιμο της κορδέλας πέρασε και στους Βυζαντινούς κι έτσι έφτασε ως τις μέρες μας.

Το έθιμο να πιάνεις τον «Μάρτη», φορώντας «μαρτάκι», δεν είναι μόνο ελληνικό έθιμο, αλλά τον συναντάμε και στη Βουλγαρία ως Μάρτενιτσα, τη Ρουμανία και τη Μολδαβία ως Μαρτσισόρ, τα Σκόπια ως Μάρτινκα και την Αλβανία ως Βερόρε, με παρόμοιες ιδιότητες.

Τα «μαρτάκια», τα βραχιολάκια του Μάρτη, έχουν σήμερα την τιμητική τους και γεμίζουν τα e-shops και τα καταστήματα με κοσμήματα σε σύγχρονο design (με κλωστούλες, χρυσά κουμπώματα, «ματάκι» κ.λπ.).

Πηγή: tsemperlidou.gr

Photos credit: Christel Boutique