Συνέντευξη – Η μεγάλη Θέληση και Ευθύνη της Αγγελικής Πασπαλιάρη

Η Αγγελική Πασπαλιάρη κάθε Τετάρτη και Πέμπτη έχει μια μεγάλη ευθύνη: την ευθύνη να γνωρίσει στο κοινό της Αθήνας τη Σιμόν Βέιλ. Τη μεγάλη Γαλλίδα φιλόσοφο και ακτιβίστρια που ο Αλμπέρ Καμύ χαρακτήρισε ως «το μοναδικό μεγάλος πνεύμα της εποχής του».

Με αυτή ακριβώς την αίσθηση ευθύνης – το χαρακτηριστικό που θαυμάζει περισσότερο και στη Βέιλ – ανεβαίνει στη σκηνή του Μπάγκειον μαζί με τον συμπρωταγωνιστή της, Δημήτρη Παπαβασιλείου για να παρουσιάσουν τη Θέληση. Πρόκειται για μια από τις πιο δυνατές παραστάσεις της φετινής χρονιάς, του αργεντίνου σκηνοθέτη Σέζαρ Μπρι που οι θεατρόφιλοι έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν για πρώτη φορά στην Ελλάδα με την υποστήριξη της Πρεσβείας της Αργεντινής.

Πώς προσέγγισες τη Σιμόν Βέιλ σα χαρακτήρα;
Το αρχικό στάδιο δουλείας για τον χαρακτήρα της Σιμόν Βέιλ προφανώς επικεντρώθηκε στη μελέτη της ζωής και του έργου της. Μιλάμε για μια εξαιρετικά πολυδιάστατη προσωπικότητα όπου ο όγκος του φιλοσοφικού της έργου αλλά και της ακτιβιστικής της δράσης είναι αντιστρόφως ανάλογα με τα χρόνια της ζωής της, πεθαίνει μόλις 34 χρόνων.

Στη συνέχεια και με οδηγό το κείμενο και τις σκηνοθετικές οδηγίες του Σέζαρ προσπάθησα ουσιαστικά να αποδώσω αφενός τις ιδέες και τις πράξεις της ως σκηνική δράση κι αφετέρου να αποκαλύψω όλη την ποιητικότητα που ενέχουν όλα τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της μεγάλης αυτής προσωπικότητας.

Ποιες δυσκολίες αντιμετώπισες στο να την αποδώσεις στη σκηνή;
Οι δυσκολίες που αντιμετώπισα ως προς τη διαδικασία δεν ήταν περισσότερες ή λιγότερες από οποιονδήποτε άλλο ρόλο που έχω κληθεί να αποδώσω. Η διαφορά στην περίπτωση αυτή είναι πως η Σιμόν Βέιλ είναι ένα ιστορικό πρόσωπο οπότε η παγίδα θα ήταν η στείρα, βιογραφική αποτύπωση του χαρακτήρα αλλά πιστεύω πως το ίδιο το κείμενο της παράστασης μας αποφεύγει εντελώς αυτό το δρόμο.

Το ζήτημα που εγώ σαν ηθοποιός είδα, και βλέπω σε κάθε παράσταση, ως πρόκληση είναι πως οι φιλοσοφικές της θέσεις μπορούν να μετατραπούν σε ενεργό λόγο και πράξη επί σκηνής χωρίς να χάνουν καθόλου την ισχύ τους αλλά να μπορεί κάθε θεατής να αντιλαμβάνεται την ολότητα τους.

Τι σε γοητεύει στην προσωπικότητα της; Ποια είναι τα «μαθήματα» που μπορούν να πάρουν οι γυναίκες του σήμερα από εκείνη;
Εδώ θα μπορούσα να γράφω επ’ αόριστόν. Η ίδια η προσωπικότητα της, το λαμπρό της πνεύμα, οι επιλογές της, η θέση της απέναντι στα πράγματα της εποχής της, οι πράξεις της με γοητεύουν με μια νέα δύναμη κάθε φορά. Ίσως το πιο εξαίσιο και θαυμαστό της κομμάτι για μένα να είναι η ευθύνη. Η Σιμόν Βέιλ ένιωθε υπεύθυνη. Υπεύθυνη σε προσωπικό επίπεδο για καθετί που επηρέαζε την ίδια αλλά και την κοινωνία μέσα την οποία ζούσε. Δεν εναπόθεσε το βάρος της δικής της ευθύνης στις πλάτες κανενός τρίτου, αντιθέτως έδρασε. Αυτό είναι ένα μάθημα που θα μπορούσαμε να πάρουμε από κείνη όχι μόνο οι γυναίκες γιατί σαφώς δεν είναι ζήτημα φύλου.

Ποια λόγια της θεωρείς ότι θα κρατήσεις για πάντα;
“Ο άνθρωπος είναι άνθρωπος γιατί σκέφτεται, αλλά σκέφτεται στο κενό αν δεν συνδέεται με το σύμπαν”

Πιστεύεις ότι οι γυναικείες φωνές ακούγονται αρκετά στο θέατρο σήμερα;
Πιστεύω πως ναι. Ούτως ή άλλως οι γυναίκες ηθοποιοί είναι υπερδιπλάσιες των ανδρών στη χώρα μας πάρα πολλά χρόνια τώρα. Στη σκηνοθεσία δε συμβαίνει το ίδιο όμως βρίσκω εξαιρετικά παρήγορο το γεγονός πως είμαστε σε μια χρονική συγκυρία όπου μπορούμε για παράδειγμα να μιλάμε για γυναίκες σκηνοθέτες με την ίδια συχνότητα που μιλάμε για άνδρες.

Πώς ήταν η συνεργασία σου με τον συμπρωταγωνιστή σου και με τον σκηνοθέτη;
Με τον Δημήτρη Παπαβασιλείου γνωριζόμαστε αρκετά χρόνια, γεγονός που βοήθησε ώστε κατά τη διαδικασία των προβών να είμαστε ανοιχτοί και ειλικρινείς ο ένας προς τον άλλον άλλα και ως προς τα ζητούμενα των ρόλων και της παράστασης. Χωρίς τον Δημήτρη, το όραμα, την επιμονή και τη θέλησή του αυτή η παράσταση δεν θα γινόταν πραγματικότητα.

Η συνεργασία μου με τον Σέζαρ Μπρι υπήρξε καθοριστική για μένα τόσο σε καλλιτεχνικό επίπεδο όσο και σε προσωπικό. Κυρίως θα έλεγα σε προσωπικό. Είναι ένας άνθρωπος εξαιρετικής και σπάνιας ευαισθησίας που συνεχώς αναζητά. Έχει δουλέψει στα μεγαλύτερα θέατρα της Ευρώπης, και όχι μόνο, είναι ένα ζωντανό κομμάτι της θεατρικής ιστορίας κι όμως μπορεί να στέκεται απέναντι στα πράγματα και τους ανθρώπους με σεβασμό, με αθωότητα και ταπεινότητα. Ο Σέζαρ Μπρι μας έδειξε ότι δεν είναι τελικά δυαδικό το σύστημα στην τέχνη, μπορείς να είσαι ΚΑΙ αξιοθαύμαστος καλλιτέχνης ΚΑΙ αξιοθαύμαστος άνθρωπος παράλληλα.

Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σου;
Δεν έχω επόμενα σχέδια είναι η αλήθεια, αν και θέλω να πιστεύω πως ο κύκλος της παράστασης αυτής δεν έχει ακόμα κλείσει.

Λίγα λόγια για την παράσταση:

Η Αγγελική Πασπαλιάρη και ο Δημήτρης Παπαβασιλείου, υπο την καθοδήγηση του Αργεντίνου σκηνοθέτη Σέζαρ Μπρι, μας μεταφέρουν τις τελευταίες μέρες της Γαλλίδας φιλοσόφου και ακτιβίστριας Σιμόν Βέιλ δίπλα στον Κάρλο, φίλο και νοσοκόμο της, τον Αύγουστο του 1943 στο νοσοκομείο του Άσφορντ στο Κεντ της Αγγλίας. Μέσα στο δωμάτιο που άφησε την τελευταία της πνοή, η Σιμόν βλέπει στον Κάρλο, τη μορφή ανθρώπων που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της σκέψης αλλά και της πολιτικής της συγκρότησης. Έτσι, εκείνος μεταμορφώνεται στον αδερφό της Αντρέ Βέιλ, τον στρατιώτη Λουί Κρανί, τον σκηνοθέτη Μεγερχόλντ, τον Έκτορα της Ιλιάδας, τον πατέρα της Μπερνάρ Βέιλ, τον πατήρ Ζαν Πιέρ Περρίν και άλλους. Συνομιλώντας μαζί τους, σκιαγραφείται μία προσωπικότητα που πήρε σαφή θέση στα ιστορικά γεγονότα του περασμένου αιώνα και την οποία -όχι άδικα- ο Αλμπέρ Καμύ χαρακτήρισε ως “το μοναδικό μεγάλο πνεύμα” της εποχής του.

Το έργο του Σέζαρ Μπρι “La Voluntad” παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα σε σκηνοθεσία του ίδιου με την υπoστήριξη της Πρεσβείας της Αργεντινής, ενώ έχει ανέβει στην Ιταλία, όπου εργάζεται τα τελευταία χρόνια καθώς και στη γενέτειρά του, την Αργεντινη. Αποτελεί έναν σοβαρό απολογισμό της πορείας της μεγάλη Γαλλίδας θεωρητικού και ακτιβίστριας και προέκυψε μετά από εκτενή έρευνα και μελέτη των κειμένων της. Πραγματεύεται τις απόψεις της Σιμόν Βέιλ πάνω σε ζητήματα που την καθόρισαν όπως το εργατικό κίνημα και ο μαρξισμός, η σημασία του ισπανικού εμφυλίου, οι συσχετισμοί που δημιουργήθηκαν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο ρόλος της γυναίκας στην κοινωνία, η θρησκεία και η βελτίωση των κοινωνικών συνθηκών για τα μειονεκτούντα άτομα.

“Αυτοί οι fools, αυτοί οι τρελοί, λένε ψέματα, δεν είναι αληθινά φρούτα…, στον Σαίξπηρ όμως οι μπουφόνοι, οι τρελοί, είναι οι μόνοι που λένε την αλήθεια, αυτή είναι η τραγική τους μοίρα. Οι τρελοί, βυθισμένοι στο έσχατο στάδιο της ταπείνωσης, χειρότερο από εκείνο των ζητιάνων, περιφρονημένοι γιατί μοιάζουν να μη χρησιμοποιούν τη λογική, μόνο εκείνοι λένε την αλήθεια. Όλοι οι άλλοι ψεύδονται(….) Μαμά, δεν βλέπεις μια συγγένεια ανάμεσα σ’ αυτούς τους τρελούς κι εμένα;” S.W.

Κείμενο – Σκηνοθεσία: Cesar Brie
Μετάφραση: Μαρία Χατζηεμμανουήλ
Ερμηνεύουν: Αγγελική Πασπαλιάρη, Δημήτρης Παπαβασιλείου
Διδασκαλία κίνησης: Σώζων Σγούρος
Σχεδιασμός φωτισμού: Αλέξανδρος Πολιτάκης
Βοηθός Σκηνοθέτη: Αθηνά Παπαδάκη
Φωτογραφίες: Κώστας Γκιόκας
Artwork: Πέτρος Παράσχης
Τρέιλερ: Δημήτρης Αθανασιάδης

Η Θέληση (La Voluntad)
Κάθε Tετάρτη & Πέμπτη 21.15
Τιμή εισιτηρίου: 12 € & 5 € (μειωμένο)
Τηλέφωνο κρατήσεων: 6943912100

Ξενοδοχείο Μπάγκειον
Πλατεία Ομονοίας 18 (στάση μετρό Ομόνοια)
Τηλ.: 210-7222153, 210-7236889
bageios.gr