Τα σερβίτσια της αστικής τάξης

Όλοι στην Ελλάδα μιλάνε για τους φτωχούς, μιλάνε για τους συνταξιούχους, μιλάνε για τους πλούσιους. Δυστυχώς για τη μεσαία τάξη δεν μιλάει κανείς, μοιάζει σαν η κοινωνική μας πυραμίδα να έχει κορυφή και βάση, αλλά όχι κορμό. Σαν η μεσαία τάξη να είναι ένα φάντασμα.
Ειδικά αν παρακολουθήσει κανείς τηλεόραση, θα νομίσει ότι η χώρα αποτελείται μόνο από συνταξιούχους και συνδικαλιστές του Δημοσίου. Σαν τον ιδιωτικό τομέα να τον έχει καταπιεί ένας Καιάδας.
Έχει ξεσπάσει κοινωνικός εμφύλιος πόλεμος, όπου οι τάξεις πολεμούν μεταξύ τους. Κοινωνικές ομάδες κατά κοινωνικών ομάδων μεταξύ τους.
Όταν ήμουν στο Δημοτικό και δεν είχα ιδέα τι σημαίνουν οι κοινωνικές τάξεις, ένιωθα μεγάλη εκτίμηση και δέος σε όσα σπίτια πήγαινα και είχαν «πορσελάνινα σερβίτσια της γιαγιάς». Όχι της μαμάς, τέτοια είχαμε και ‘μεις. Ούτε άλλα είδη της γιαγιάς, ας πούμε κεντήματα, τέτοια τα θεωρούσα χωριάτικα ή νησιώτικα.
Τα πορσελάνινα σερβίτσια της γιαγιάς, για μένα, σήμαιναν καταγωγή, γούστο και οικογένεια που είχε «τον τρόπο της». Αυτή την κοινωνική ομάδα την είχα πάντα σαν πρότυπο. Δεν με συγκινούσαν ποτέ οι αληθινά πλούσιοι με τη χλιδάτη ζωή. Μου φαινόταν ψεύτικη και προσωρινή (τελικά βγήκα πολύ αληθινή έχοντας δει τόσες πλούσιες δυναστείες να αποκαθηλώνονται).
Όμως βλέπω, δυστυχώς, να φθίνει και να χάνεται η μεσαία τάξη. Πού είναι τελικά οι μεσαίοι επιχειρηματίες και βιομήχανοι, οι ανώτατοι δημόσιοι υπάλληλοι, δικαστικοί, στρατιωτικοί, διπλωμάτες, οι καταστηματάρχες, οι ελεύθεροι επαγγελματίες, οι γιατροί, οι δικηγόροι, οι αντιπρόσωποι τόσων ειδών, οι εισαγωγείς προϊόντων, τα μεγάλα και μεσαία στελέχη των ιδιωτικών εταιριών;
Εξελίσσονται ή σε άνεργους ή σε πτωχευμένους. Ευτυχώς, όχι όλοι αλλά ανησυχητικά πολλοί. Οι άνθρωποι του ιδιωτικού τομέα είναι αυτοί που όταν ευημερούν, δίνουν δουλειά στις κατώτερες τάξεις, στο φτωχό κοσμάκη, δηλαδή. Αυτοί που όταν ευημερούν ξοδεύουν, κάνουν τζίρο και συντηρούν άλλα καταστήματα, επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες. Σήμερα, βρίσκονται σε συμπληγάδες. Οι πολιτικοί τους φορολογούν, οι δημοσιογράφοι ασχολούνται μόνο με τους φτωχούς. Αν οι αστοί δεν βγαίνουν, δεν ξοδεύουν, δεν αγοράζουν τίποτα, τι θα κερδίσουν όλοι οι άλλοι; Δηλαδή περιμένουμε να ζήσει η χώρα από 50 βιομήχανους και 50 εφοπλιστές;
Ιστορικά, η μεσαία τάξη ήταν αυτό που λέει και η λέξη, βρίσκεται ανάμεσα στην τάξη των αγροτών και των ευγενών, γι’ αυτό λέγεται και αστική, αφού αναπτύχθηκε στις πόλεις (στο άστυ) και αποτελείται από τους μπουρζουάδες. Μπουρζουάδες ήταν όσοι δραστηριοποιούνται στην πόλη, σιδεράδες, έμποροι, μανάβηδες, σαράφηδες, γουνέμποροι, ωρολογοποιοί, γιατροί, δικηγόροι, γραφιάδες. Όχι αγρότες. Θα μου πείτε, είχε η Ελλάδα ποτέ ευγενείς; Μόνο αγρότες είχε, αφού είμαστε μια αγροτική χώρα. Μπορεί ευγενείς να μην είχε, είχε, όμως, αυτό που λέμε άρχοντες, προύχοντες, προεστούς.
Έτσι σήμερα έχουμε σαν χώρα, τον άρχοντα Λάτση, τον άρχοντα Βαρδινογιάννη, τον άρχοντα Αγγελόπουλο, τον άρχοντα Λαιμό, τον άρχοντα Κόκκαλη. Όχι το δούκα Λάτση, το βαρόνο Βαρδινογιάννη, τον κόμη Αγγελόπουλο.
Αστός είσαι, αν ζεις σε μεζονέτα, αν μπορείς να πας διακοπές στα νησιά, αν πληρώνεις άνετα το νοίκι ή το δάνειο, αν ανάβεις το καλοριφέρ όταν έχει κρύο, αν έχεις τη δυνατότητα να φωνάξεις το γιατρό στο σπίτι όταν είσαι άρρωστος, να βγεις κάπου-κάπου έξω για φαγητό ή θέατρο, να πάρεις ταξί χωρίς να μετράς τα ψιλά σου, να μπορείς να γεμίσεις αδίστακτα το καρότσι της οικογένειας στο super market, να μπορείς να παρκάρεις σε κλειστό παρκινγκ.
Συνήθως, μετά τον πόλεμο, κάθε επόμενη γενιά ευημερούσε σε σχέση με την προηγούμενη. Κάθε παιδί ζούσε καλύτερη ζωή από το γονιό του. Στη σημερινή μεσαία τάξη, όμως, ισχύει αυτό; -Είναι ένα ερώτημα. Αύριο σίγουρα δεν θα ισχύει. Με τόσες δουλειές που έφυγαν για την Κίνα, την Ινδία, τα Βαλκάνια, η αστική τάξη μαραζώνει. Συρρικνώνονται οι μεζονέτες, τα σερβίτσια, τα αυτοκίνητα, η ζωή στα προάστια, ευκαιρίες για βεγγέρες και κοινωνικότητα, τα αγγλικά ή τα φροντιστήρια του παιδιού, οι σπουδές στο εξωτερικό.
Αντί να έχουν την αστική τάξη στα όπα-όπα, όλους –παντρεμένους, ανύπαντρους, οικογένειες, διαζευγμένες μητέρες– να τους φροντίζουν με νόμους και με μέτρα, απλά τους αφήνουν να ξεραθούν σαν απότιστα φυτά. Από ποιους έχουμε ελπίδα να αναπτυχθούμε, από τους συνταξιούχους ή από τους επιχειρηματίες;
Λέγε – λέγε για τους φτωχούς, θα γίνουν και οι μεσαίοι (αυτοί που ήταν ούτε πλούσιοι ούτε φτωχοί), φτωχοί.

Κατερίνα Τσεμπερλίδου

www.tsemperlidou.gr

www.eftyhia.gr