ΕΑΣ Νάξου, Η ισχύς εν τη ενώσει
Η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Νάξου ιδρύθηκε το 1926 από μια μικρή ομάδα παραγωγών του νησιού, με σκοπό την υποστήριξη των αγροτικών τους δραστηριοτήτων και την τυροκόμιση μικρών ποσοτήτων γάλακτος. Από τότε βέβαια, η επιχείρηση εξελίχθηκε ραγδαία, διευρύνοντας τις δραστηριότητές της, αυξάνοντας την παραγωγή και την γκάμα των προϊόντων της, εκσυγχρονίζοντας τις εγκαταστάσεις της, διατηρώντας όμως πάντα την προσήλωσή της στην ποιότητα και τις παραδοσιακές αξίες, λειτουργώντας απρόσκοπτα με σκοπό την εξυπηρέτηση των συνεταιρισμών-μελών της. Η Ε.Α.Σ. Νάξου αποτελείται από 26 μέλη-συνεταιρισμούς, περιλαμβάνοντας συνολικά 3.274 φυσικά μέλη (αγρότες- κτηνοτρόφους).
Τα κύρια προϊόντα της είναι τα γαλακτοκομικά, τα τυροκομικά, το κρέας, καθώς και η πατάτα, η οποία καλλιεργείται, με ιδιαίτερη φροντίδα και μεράκι έτσι όπως μόνο οι Ναξιώτες γνωρίζουν εδώ και δεκαετίες.
Αυτό όμως που αποτελεί το διασημότερο προϊόν του συνεταιρισμού, αλλά και τη λατρεία των απανταχού γευσιγνωστών είναι αναμφισβήτητα η γραβιέρα της.
Το 1955 θέλοντας να φτιάξουν το δικό τους τυρί, λόγω του ότι η αγελαδοτροφία στο νησί της Νάξου είχε αρχίσει να αναπτύσσεται ραγδαία και η παραγόμενη ποσότητα γάλακτος αυξανόταν, κάποιοι γεωργοί-κτηνοτρόφοι συγκέντρωσαν το γάλα τους, ενώ η Ένωση από την πλευρά της τους μετέφερε την τεχνογνωσία της και έτσι προέκυψε δειλά-δειλά η περίφημη σήμερα γραβιέρα Νάξου. Με το πέρασμα του χρόνου το συγκεκριμένο τυρί άρχισε να αρέσει στο καταναλωτικό κοινό, ενώ ταυτόχρονα η παραγωγή μεγάλωνε. Η ΕΑΣ Νάξου αποφάσισε το 1996 να προχωρήσει στην πιστοποίηση της γραβιέρας Νάξου ως Προϊόν Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης, η μόνη στην Ελλάδα που είναι χαρακτηρισμένη και πιστοποιημένη ως Π.Ο.Π. Στην πορεία της έχει κατακτήσει αρκετές διακρίσεις και βραβεύσεις, με κορυφαίες: το “Χρυσό Βραβείο Γεύσης” στην Ελλάδα και τα δύο Αστέρια στον Διαγωνισμό Ανώτερης γεύσης στο Ινστιτούτο iTQi στις Βρυξέλλες το 2015.
Η ΕΑΣ Νάξου αποτελεί κινητήριο δύναμη και μοχλό ανάπτυξης για τον αγροτικό κόσμο όχι αποκλειστικά της Νάξου, αλλά και ευρύτερα για την οικονομία του συνόλου του νησιού .
Όπως επισημαίνει ο Πρόεδρος και Διεθύνων Σύμβουλος του συνεταιρισμού κος Δημήτρης Καπούνης, “Η Ε.Α.Σ. Νάξου εδώ και χρόνια διακινεί τα προϊόντα της σε όλη την Ελλάδα, ενώ τα τελευταία χρόνια έχει στραφεί με μεγάλη επιτυχία και στις εξαγωγές τόσο εντός όσο και εκτός των Ευρωπαϊκών συνόρων. Τα δύο «μεγάλα όπλα της» είναι η Γραβιέρα Νάξου Π.Ο.Π. και η Πατάτα Νάξου Π.Γ.Ε. Όσον αφορά στη Γραβιέρα Νάξου Π.Ο.Π. παράγεται από καθαρά ναξιώτικο γάλα σε ποσοστό τουλάχιστον 80% αγελαδινό και κατά μέγιστο 20% αιγοπρόβειο. Η ποιότητα του γάλακτος που είναι ιδιαίτερη μιας και τα ζώα τρέφονται σε μεγάλο ποσοστό από τη ιδιαίτερη χλωρίδα του νησιού. Η παραδοσιακή τυροκόμιση που εφαρμόζεται, αλλά και οι γνώσεις των κτηνοτρόφων του νησιού έχουν σαν αποτέλεσμα να παράγεται αυτό το ιδιαίτερο προϊόν με την πλούσια γεύση και την εξαιρετική επίγευση. Όσον αφορά στην Πατάτα Νάξου Π.Γ.Ε. πρόκειται για εξαιρετικό προϊόν που έχει κερδίσει μεγάλο μερίδιο της αγοράς. Οι εδαφοκλιματικές συνθήκες του νησιού που δεν επιτρέπουν τη διάδοση ασθενειών, η χρήση μεγάλων ποσοτήτων κοπριάς (που προέρχονται από τις κτηνοτροφικές μονάδες του νησιού) αντί της χρήσης λιπασμάτων, αλλά και το μεράκι του Ναξιώτη παραγωγού δίνουν το εξαιρετικό αυτό αποτέλεσμα.”