Naxos Flavours

H γνωστή δημοσιογράφος γεύσης Θάλεια Τσιχλάκη μας ξεναγεί σε ένα γαστρονομικό οδοιπορικό γεύσης στο νησί που λατρεύει

Αν πω «Νάξος» τι σας έρχεται στο νου; Η Πορτάρα και το Κάστρο στη Χώρα; Ο Κούρος στον Απόλλωνα; Τα χωριά της; Απείρανθος, Βίβλος, Τρίποδες, Φιλότι, Κωμιακή, Χαλκί; Οι παραλίες της; Άγιος Προκόπιος, Αγία Άννα, Πλάκα, Μικρή Βίγλα, Ορκός, Αλυκό;

Η δική μου εικόνα για το νησί έχει και γεύσεις. Είναι ένα παζλ γευστικών εντυπώσεων όπου κάθε χρονιά προσθέτω πιο πρόσφατα κομμάτια γύρω από εκείνη την αρχική, πρώτη ανάμνηση της γυναίκας που έστυβε λεμόνια, κομμένα από το περιβόλι της στο Αγερσανί, κι έφτιαχνε και πούλαγε λεμονάδες στους διψασμένους τουρίστες που μόλις είχαν κατέβει από το πλοίο. Διάλεξα επίτηδες το ρήμα κατεβαίνω γιατί τότε τα πλοία δεν ήταν φέρι μπόουτ να βγαίνουμε από την μπούκα τους. Αυτό γινόταν καμιά δεκαετία πριν την άνθηση του τουρισμού, που δεν υπήρχαν τόσα καφέ για να σταθείς. Μπορεί εκείνη η γυναίκα να μην υπάρχει πια, όμως η εικόνα της έμεινε να μου υπενθυμίζει πως η Νάξος είναι ένα πλούσιο νησί, με κάμπους και πεδιάδες και με ψηλά βουνά και με δυναμική γεωργία και κτηνοτροφία.

Αν πω «Νάξος», λοιπόν, θα σκεφτώ μεν τις ομορφιές της, αλλά θα σκεφτώ και το λεκανοπέδιο της Τραγαίας, με τις δεκάδες εκτάρια καλλιεργήσιμης γης όπου τα καλοκαίρια θερίζουν κριθάρι, σιτάρι, βρόμη και καλαμπόκια, θα σκεφτώ τις ελιές και τους αμπελώνες, στις αναβαθμίδες των βουνοπλαγιών της. Θα θυμηθώ τον τεράστιο πληθυσμό των αιγοπροβάτων που βλέπω να βόσκουν από τις πλαγιές του Ζα μέχρι τις παραλίες κι αμέσως θα θυμηθώ την αφρομυζήθρα, που φτιάχνουν άμα τυροκομήσουν το σκληρό κίτρινο τυρί τους με την έντονη γεύση και τον αψύ χαρακτήρα, δίκαια ονομάζουν «αρσενικό» ή την αγελαδινή γραβιέρα. Θα σκεφτώ και το βουτυράτο θηλυκοτύρι, ένα είδος ανθότυρου, που παράγεται με ανάμειξη του τυρογάλακτος με ό,τι μένει από την τυροκόμηση του αρσενικού. Σκοτύρι, κόμμος, μελανοτύρι, ξινομυζήθρα και τουλουμοτύρι, έρχονται να συμπληρώσουν την παλέτα των ναξιώτικων τυριών, τα οποία, μαζί με τα ντόπια αλλαντικά, το ζαμπόνι, τα λουκάνικα (με ρίγανη ή με θρούμπι), το παστό (χερνό) είναι περιζήτητες νοστιμιές για το γαστρονομικό τουρίστα, που σίγουρα δεν θα σταθεί μόνο εκεί, αφού η Νάξος έχει να επιδείξει δεκάδες άλλες γλυκές και αλμυρές ντελικατέτσες.

Μια βόλτα στην περατζάδα του λιμανιού όπου τα μεζεδοπωλεία διαδέχονται τις ταβέρνες του λιμανιού αρκεί για να δει -και να γευτεί- κανείς τις «γούνες», τα ψάρια (σκουμπριά, παλαμίδες, κοκάλια ή κολιούς) που απλώνουν καθημερινά, αραδιασμένα σε λαμαρίνες στον ήλιο, όχι κρεμασμένα σαν τα χταπόδια – που επίσης λιάζουν- ούτε παστά σαν τις παλαμίδες και τις μένουλες, που «ψήνουν» στο αλάτι.

Η πατάτα της Νάξου είναι ίσως το διασημότερο προϊόν του νησιού, όμως και τα υπόλοιπα κηπευτικά, αλλά και τα φρούτα του παίζουν καθοριστικό ρόλο όχι μόνο για την ευημερία του τόπου, αλλά και για τη γαστρονομία του. Χάρη στην πληθώρα των φρούτων έχει αναπτυχθεί ο μεταποιητικός τομέας. Αρκετοί δραστηριοποιούνται στην παραγωγή μαρμελάδας, γλυκών του κουταλιού, τσάτνι και ξιδιών, όπως επίσης και λικέρ. Το πιο διάσημο λικέρ της Νάξου είναι το κίτρο και παρότι οι καλλιέργειες κίτρου έχουν συρρικνωθεί, οι ποτοποιοί προσπαθούν με κάθε τρόπο να συνεχίσουν να παράγουν το εμβληματικό του ποτό, υποστηρίζοντας το με την παράλληλη παραγωγή και άλλων ευγενών αποσταγμάτων.

Οι Ναξιώτες είναι άνθρωποι που αγαπούν το γλέντι, τη γιορτή και το καλό φαγητό και για αυτό στο νησί υπάρχουν πολλές αξιόλογες ταβέρνες, αλλά και προσεγμένα εστιατόρια, όπου μπορεί κανείς να απολαύσει την παραδοσιακή κουζίνα του νησιού ή μια κουζίνα, που βασίζεται πάνω στα προϊόντα του τόπου. Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικές διευθύνσεις που θα πρέπει να γνωρίζετε για να απολαύστε τη γεύση νησιού.

Άβαλη, Άγιος Προκόπιος, τηλ. 2285026972. Παραδοσιακή κουζίνα και ψάρι.
Η Αξιώτισσα, Καστράκι, τηλ. 2285075107. Παραδοσιακή κουζίνα με ένα σύγχρονο twist.
Εστιατόριο 1924, ξενοδοχείο Lagos Mare, Άγιος Προκόπιος, τηλ. 2285042844. Δημιουργική αιγαιοπελαγίτικη κουζίνα.
Στου Λευτέρη, Απείρανθος τηλ. 2285061333. Με έμφαση στα ντόπια κρέατα.
Ματίνα & Σταύρος, Κόρωνος, τηλ. 2285051243. Παραδοσιακή ταβέρνα, με πολλά τοπικά πιάτα.
Μελίμηλον, Χώρα Νάξου (κοντά στο Δημαρχείο) τηλ. 2285022042. Πρωινά, με παραδοσιακά προϊόντα και τοπική κουζίνα.
Όστρια, Μουτσούνα-στο Τηγάνι, τηλ. 2285068235. Ταβέρνα με ψάρια και μαγειρευτά.
Πέτρινο, παραλία Πλάκας, τηλ. 2285041589. Παραδοσιακή και πιάτα μιας πολύ ιδιωματικής τοπικής δημιουργικής κουζίνας.
Φλώρακας, Δανακός, τηλ. 2285061785. Ταβέρνα στημένη στη λογική του ό,τι έχει ο μπαξές, ό,τι βγάλει το τσουκάλι.
Scirocco Πλατεία Δικαστηρίων, Χώρα Νάξου, τηλ. 2285025931. Μοντέρνα κρεατοφαγεία, έμφαση σε όλα τα ντόπια προϊόντα.
Ζαχαροπλαστείο Ακταίον, Παραλία Χώρας Νάξου, τηλ. 2285026111.
Ραντεβου Παραλία Χώρας τηλ. 2285023858 Παραδοσιακές γλυκές γεύσεις, τοπικά αμυγδαλωτά και τάρτες φρούτων
Aντάμωμα, Χώρα τηλ. 2285024324 Μεσογειακή κουζίνα, «πειραγμένα» ελληνικά πιάτα – Εστιατόριο και deli store
Citron café & Cocktail Bar, Παραλία Χώρας, τηλ. 2285022227. Με βάση το τοπικό λικέρ της Νάξου, το κίτρο
Picasso on the beach, τηλ. 2285041188 (και ένα μεξικάνικο στην παραλία της Πλάκας)